پریوایمپلنت لیزر دکتر فرحناز فرخی نیا
عقب رفتگی یا تحلیل لثه[۱] یک اصطلاح پزشکی برای زمانی است که ریشه‌های دندان به خاطر از بین رفتن بافت لثه در معرض دید قرار می‌گیرند. این شرایط یک مشکل عادی در بین افراد مسن است، اما افراد در سنین پایین نیز می‌توانند با این مشکل روبرو شوند. هنگامی که لثه‌ها تحلیل می‌روند، شکاف‌ها یا حفره‌های عمیق به نام پاکت بین خط لثه و دندانها تشکیل می‌شود. این شکاف‌ها در ادامه به محل تجمع باکتریها و ایجاد مشکلات خاص در ارتباط با سلامت دهان و دندان تبدیل خواهند شد. اگر این مشکل درمان نشود، ممکن است منجر به حساسیت و افزایش خطر پوسیدگی دندان شود و فرد دندانهای خود را به خاطر آن از دست بدهد.
در این مقاله برخی از درمان های خانگی و طبیعی که ممکن است به درمان لثه های تحلیل رفته، کمک کنند و همچنین اطلاعات مربوط به زمان مراجعه به دندانپزشک آورده شده است.
علل تحلیل لثه ها
انجمن دندانپزشکی آمریکا (ADA) ، موارد زیر را علل ممکن برای تحلیل لثه می داند:
- بیماری لثه یا پریودنتیت
- مسواک زدن بیش از حد محکم و یا استفاده از مسواک با برس زبر
- آسیب به لثه ها
- پروتزهای پارسیل که به درستی فیت نمی شوند
- دندانهایی با ریشه ها یا عضلات اتصال دهنده ی برجسته
- سیگار کشیدن یا استفاده از انواع دیگر دخانیات
- ژنتیک
درمان های خانگی
فرد می تواند برای کمک به بهبود سلامت لثه ، داروهای طبیعی را در برنامه بهداشت دهان و دندان خود بگنجاند. در زیر برخی از روش های طبیعی را که افراد می توانند در کنار درمان های استاندارد برای تحلیل لثه استفاده کنند، آورده ایم:
- استفاده از روغن
چرخاندن روغن در دهان(Oil pulling) ، در این روش روغن را در دهان چندین بار می چرخانید و سپس بیرون می ریزید. این کار به دفع و خارج نمودن باکتری هایی که می توانند باعث بیماری لثه شوند، کمک می کند. روغن را به مدت ۵-۲۰ دقیقه در دهان بچرخانید و سپس روغن را بیرون بریزید. دهان را کاملاً با آب گرم بشویید و مانند همیشه دندان ها را مسواک بزنید.
شما می تواند این کار را با استفاده از یکی از روغن های زیر در بین وعده های غذایی انجام دهید:
- روغن نارگیل
- روغن کنجد
- روغن آفتابگردان
هنگام استفاده از تکنیک روغن، مراقب باشید که هیچ یک از روغنهای استفاده شده را قورت ندهید زیرا ممکن است حاوی باکتری و سم باشند. در یک بررسی در سال ۲۰۱۷ نتیجه گیری شد که استفاده ی منظم از روغن همراه با یک برنامه بهداشت دهان و دندان به کاهش سطح باکتریها در دهان کمک می کند.
۲٫ عصاره های گیاهی
مطالعه ای در سال ۲۰۱۴ نشان داد که دهانشویه حاوی عصاره گل میخک، ریحان و روغن درخت چای خواص ضد پلاک و ضد التهاب لثه دارد. با این حال، محققان خاطرنشان کردند که مطالعات بیشتر برای تعیین اثر بخشی طولانی مدت این دارو لازم است.
در مطالعه ای در سال ۲۰۱۳ ، اسانس های روغنی شامل نعناع فلفلی، آویشن و درخت چای، خواص ضد عفونی کنندگی را در برابر باکتریهای دهان در ظروف آزمایشگاه نشان دادند. محققان خاطر نشان کردند که به تحقیقات بیشتری برای تایید این اثرات بر باکتریهای داخل دهان انسان نیاز است.
فرد باید قبل از استفاده از اسانس های روغنی برای درمان تحلیل لثه با دندانپزشک خود مشورت کند. دلیل این امر این است که برخی از اسانس های روغنی در صورت بلعیده شدن، می توانند سمی باشند.
۳٫ آنتی اکسیدان ها
آنتی اکسیدان ها ترکیباتی هستند که از سلول های بدن در برابر آسیب و تخریب محافظت می کنند.
یک متاآنالیز در سال ۲۰۱۹ نشان داد که مصرف آنتی اکسیدان ها ممکن است به کاهش التهاب لثه مرتبط با بیماری لثه کمک کند. به طور خاص، ممکن است منجر به بهبود موارد زیر شود:
- کاهش پلاک
- کاهش خونریزی لثه در هنگام معاینه با پروب
- بهبود اتصال بین دندانها و لثه ها
در یک مطالعه در سال ۲۰۱۹ محققان بررسی کردند که آیا یک مکمل آنتی اکسیدانی حاوی لیکوپن و عصاره چای سبز می تواند سلامت دهان را در کنار یک برنامه بهداشتی دهان و دندان بهبود بخشد؟
بعد از ۴۵ روز، سلامت لثه های شرکت کنندگانی که مکمل آنتی اکسیدان مصرف کرده بودند، نسبت به افرادی که این مکمل را مصرف نکرده بودند، بهبود قابل توجهی یافت.
همچنین نتایج یک مطالعه در سال ۲۰۱۶ از چای سبز برای سلامت دهان و دندان پشتیبانی کرد. در این مطالعه، شرکت کنندگان مبتلا به التهاب لثه به مدت ۳ هفته یا یک آدامس چای سبز یا یک آدامس دارونما را برای ۱۵ دقیقه در روز جویدند. کسانی که آدامس چای سبز را جویده بودند، فواید زیر را تجربه کردند:
- کاهش تشکیل پلاک
- کاهش خونریزی لثه
- کاهش نشانگرهای التهابی
محققان نتیجه گیری کردند که جویدن آدامس چای سبز هنگامی که در ترکیب با سایر درمان های التهاب لثه استفاده می شود، می تواند به درمان التهاب لثه کمک کند.
۴٫ ژل آلوئه ورا
آلوئه ورا نوعی گیاه آبدار است که از نظر سلامت فواید بی شماری دارد. یک مطالعه در سال ۲۰۱۷ نشان داد که استفاده موضعی از ژل آلوئه ورا (AVG) ممکن است به درمان پریودنتیت مزمن کمک کند.
این مطالعه به دنبال اثرات موضعی AVG بر سلامت دهان و دندان پس از درمان جرم گیری استاندارد و تسطیح ریشه (SRP) برای پریودنتیت مزمن بود. در این روش درمانی دندان از بالا و زیر خط لثه تمیز می شود، این کار می تواند به کاهش التهاب لثه کمک کند.
هر شرکت کننده دو درمان مختلف در مناطق مختلف دهان خود دریافت کرد. یک منطقه فقط درمان SRP ، در حالی که ناحیه دیگر ترکیبی از درمان SRP و تزریق AVG به لثه.
نتایج نشان داد که سلامت لثه در بخشهایی از دهان که تحت درمان با SRP و تزریق AVG قرار گرفته بودند، در مقایسه با مناطقی که تنها تحت درمان SRP قرار گرفتند، به طور قابل توجهی بهبود یافته است.
۵٫سپتیلین
سپتیلین یک مکمل متشکل از چند گیاه است که ممکن است به کنترل و التهاب کمک کند. این مکمل شامل گیاهان مختلف از جمله گیاه رایج هندی گاگل، گودوچی و شیرین بیان است.
یک کارآزمایی بالینی در سال ۲۰۱۴ اثرات سپتیلین را بر روی افرادی که تحت درمان SRP برای پریودنتیت مزمن متوسط تا شدید قرار گرفته بودند، بررسی کرد.
این مطالعه نشان داد که سلامت لثه ی شرکت کنندگانی که پس از درمان SRP ، سپتیلین را دو بار در روز و به مدت ۳ هفته مصرف کردند، در مقایسه با شرکت کنندگانی که فقط تحت درمان SRP قرار گرفته بودند، بهبود یافت. به طور خاص، آنها کاهش خونریزی لثه و کاهش عمق پاکت لثه را تجربه کردند. فردی که قصد مصرف سپتیلین را دارد، باید برای تعیین دوز مناسب با دندانپزشک خود مشورت کند.
۶٫ اسیدهای چرب امگا ۳
اسیدهای چرب امگا ۳ ، نوعی چربی اشباع نشده هستند که در غذاهای مختلف یافت می شوند، از جمله در ماهی های چرب، آجیل ها و دانه ها.
در مطالعه ای که در سال ۲۰۱۴ ، اثر اسیدهای چرب امگا ۳ بر پریودنتیت مزمن پس از درمان SRP بررسی گردید، مشخض شد که لثه های شرکت کنندگانی که به مدت ۳ ماه پس از درمان SRP ، مکمل اسید چرب امگا ۳ را دریافت کرده بودند، از جنبه های زیر بهبود یافت:
- کاهش التهاب لثه
- کاهش عمق پاکت لثه
- بهبود اتصال بین دندانها و لثه ها
با این حال، محققان متذکر می شوند که تحقیقات بیشتر برای تأیید تأثیر اسیدهای چرب امگا ۳ بر پریودنتیت ضروری است.
۷٫ مسواک زدن و نخ کشیدن دندان ها
مسواک زدن و نخ کشیدن منظم دندان ها به جلوگیری از تجمع باکتری و پلاک کمک می کند. این به نوبه خود به جلوگیری از التهاب بیشتر لثه و تحلیل لثه کمک می کند.
بر اساس توصیه ی ADA ، افراد باید دو بار در روز دندان های خود را با یک برس نرم، مسواک بزنند. ADA همچنین توصیه می کند حداقل یک بار در روز از نخ دندان استفاده کنید.
در یک بررسی سیستماتیک در سال ۲۰۱۹ نتیجه گیری شد که مسواک زدن و نخ کشیدن منظم دندان ها باعث کاهش بیماری لثه و تجمع پلاک می شود.
آیا درمان های طبیعی موثر هستند؟
همانطور که برخی تحقیقات نشان می دهد، درمان های طبیعی ممکن است به تقویت اثرات برخی درمان های پزشکی و جراحی برای بیماریهای لثه کمک کنند. با این حال، فرد نباید از داروهای طبیعی به عنوان جایگزینی برای درمانهای حرفه ای كه دندانپزشك توصیه می كند، استفاده كند.
چقدر طول میکشد تا لثه ها سلامت خود را بازیابند؟
مدت زمان لازم برای یک درمان طبیعی برای بهبود سلامت لثه ی فرد به عوامل مختلفی بستگی دارد از جمله:
- نوع درمان طبیعی که فرد از آن استفاده می کند
- این که آیا فرد از داروی طبیعی به تنهایی استفاده می کند یا همراه با سایر روش های درمانی
- این که آیا فرد از روال بهداشت دهان و دندان خوبی برخوردار است یا خیر
- شدت بیماری لثه فرد
اگر فردی در هنگام استفاده از داروهای طبیعی متوجه بهبودی در سلامت لثه خود نشد، باید برای مشاوره بیشتر با دندانپزشک خود صحبت کند.
گزینه های جایگزین
درمان های پزشکی و جراحی مختلفی برای درمان تحلیل لثه ها در دسترس است. فرد باید با دندانپزشک خود در مورد مناسبترین گزینه صحبت کند. برخی از گزینه های درمانی احتمالی برای درمان تحلیل لثه، عبارتند از:
- SRP: در این روش دندانپزشک دندانها را از بالا و زیر خط لثه تمیز می کند. این به معنای تمیز کردن قسمتهای قابل مشاهده ی دندان و همچنین سطوح ریشه است.
- روش جراحی Pinhole: دندانپزشکان به طور معمول جراحی pinhole را برای افرادی که دچار تحلیل خفیف تا متوسط لثه هستند، توصیه می کنند. روش جراحی pinhole ، شامل ایجاد یک سوراخ کوچک در بافت لثه در بالای ریشه ی دندانی است که در معرض دید قرار گرفته است. سپس دندانپزشک از ابزاری ویژه برای کشیدن لثه بر روی ریشه و پوشاندن ریشه استفاده می کند.
- جراحی پیوند لثه: دندانپزشکان به طور معمول جراحی پیوند لثه را برای افرادی که دچار تحلیل پیشرفته ی لثه هستند، توصیه می کنند. در جراحی پیوند لثه، جراح پریودنتیست یک قطعه نازک از لثه را از بخشی از دهان فرد برداشته و آن را به محلی که لثه تحلیل رفته است، پیوند می زند.
چه موقع به دندانپزشک مراجعه کنیم
ADA توصیه می کند که افراد حداقل یک یا دو بار در سال برای معاینه ی معمول به دندانپزشک خود مراجعه کنند. با این حال، آنها خاطرنشان می کنند که برخی از افراد، بسته به بهداشت دهان و دندان و نیازهای فردی، ممکن است نیاز به ویزیتهای اضافی داشته باشند.
در صورت تجربه هر یک از موارد زیر، فرد باید به دندانپزشک خود خارج از وقت تعیین شده برای چک آپهای معمول، مراجعه کند:
- درد دندان
- مشکوک به حفره های دندانی
- شکسته شدن یا افتادن بخشی یا تمام ماده ی پر کننده ی دندان، روکش یا ایمپلنت
- لثه های دردناک، متورم یا خونریزی دهنده
در موارد نادر، ممکن است یک فرد مبتلا به بیماری لثه دچار عفونت دردناک لثه به نام ژنژیویت حاد السراتیو نکروزه [۲](ANUG) شود. این یک بیماری جدی است که نیاز به درمان سریع پزشکی دارد.
علائم ژنژیویت حاد السراتیو نکروزه یا ANUG ، عبارتند از:
- لثه ی دردناک و خونریزی دهنده
- زخم های لثه
- طعم فلزی در دهان
- بوی بد دهان
- ترشح بزاق زیاد
- مشکل در بلعیدن یا صحبت کردن
- تب
اگر فردی هر یک از علائم فوق را تجربه کند، باید هر چه سریعتر به دندانپزشک خود مراجعه کند.
خلاصه
چندین داروی طبیعی ممکن است به درمان بیماریهای لثه کمک کند. استفاده از چنین روش هایی در کنار درمان های استاندارد پزشکی یا جراحی برای بیماری لثه ممکن است به بهبود نتایج درمان کمک کند.
اگر پس از درمان اولیه بهبودی در سلامت لثه مشاهده نکردید، باید با دندانپزشک خود مشورت کنید. دندانپزشک ممکن است بتواند گزینه های درمانی دیگری را پیشنهاد کند که از وخیم شدن شرایط جلوگیری می کند. اگر هر یک از علائم بیماری لثه را مشاهده کردید باید در اسرع وقت با دندانپزشک خود صحبت کنید.
منبع:
https://www.medicalnewstoday.com/articles/natural-remedies-for-receding-gums
[۱] Receding gums