16 مه 2022 – قبلاً ثابت شده بود که بزرگسالانی که در دوره ی کودکی تحت درمان سرطان قرار گرفته اند، ممکن است دچار ناهنجاری های دندانی باشند. با این حال، هیچ تحقیقی تا به امروز اثرات مرتبط با یک نوع خاص از درمانهای سرطان را بر سلامت دندان بررسی نکرده است. در مطالعه اخیر، با هدف پر کردن این شکاف اطلاعاتی، محققان دریافتند که ناهنجاریهای رشدی دندانها (DDAs) در بازماندگان از سرطان دوران کودکی بسته به نوع درمان انکولوژیک انجام شده، متفاوت است. این یافته ها می تواند به شناسایی کودکانی که تحت درمان سرطان قرار گرفته اند و در معرض خطر ابتلا به مشکلات دندانی هستند، کمک کند.
در این مطالعه، محققان دندان های دائمی 121 فرد را که قبل از سن 18 سالگی، تحت درمان ضد سرطان قرار گرفته بودند، مورد بررسی قرار دادند. برای همه شرکت کنندگان معاینات عمومی سالانه از جمله معاینه ی حفره دهان بین سال های 2017 و 2019 انجام شده بود. محققان شرکت کنندگان را برای شیوع DDA ، با توجه به انواع درمان سرطان- شیمی درمانی، رادیوتراپی و جراحی- نوع بیماری و سن فرد در طول درمان، ارزیابی کردند.
ناهنجاریهای رشدی دندان در 46 درصد از شرکت کنندگان و در مجموع 9 درصد از دندان ها مشاهده شد. ناهنجاریها شامل هیپودنشیا و میکرودنشیا، رشد ریشه و آسیب به ساختار مینا، بقای بیش از حد دندانهای شیری، نهفتگی دندان، رویش زودرس، کاهش تحرک مفصل گیجگاهی فکی، ناتوانی در باز کردن دهان و ناهنجاریهای فک و صورت بود.
شیوع DDA در میان شرکتکنندگانی که در کودکی شیمیدرمانی بدون پرتودرمانی دریافت کرده بودند، 43 درصد بود، شیوع DDA در افرادی که رادیوتراپی دریافت کرده بودند، 52 درصد و در افرادی که رادیوتراپی سر و گردن دریافت کرده بودند، شیوع خیرهکننده 60 درصدی گزارش شد. در این مطالعه همچنین گزارش شد که شرکتکنندگان زن بیشتر در معرض میکرودنشیا بودند، در حالی که شرکتکنندگان مرد دندانهای پوسیده ی بیشتری داشتند.
علاوه بر این، تعداد دندانهای بدشکل(malformed teeth) در بیمارانی که فقط شیمیدرمانی را در سن 6 سالگی یا کمتر دریافت کرده بودند، بیشتر بود. محققان هیچ عامل شیمی درمانی خاصی را پیدا نکردند که بتواند با افزایش خطر عوارض جانبی دندان مرتبط باشد.
دکتر الینور هالپرسون، نویسنده اصلی این مقاله، که تحقیقات او بر روی تظاهرات دهانی سرطان و چالشهای موجود در درمان سرطان در بیماران اطفال و تأثیر روشهای مختلف درمانی بر روی حفره دهان در حال توسعه بیماران انکولوژی متمرکز است، در یک بیانیه ی مطبوعاتی گفت: درمان سرطان در دوران کودکی یک داستان موفقیت آمیز پزشکی مدرن است. درمانهای مؤثری در حال حاضر برای بیماریهایی که قبلاً قابل درمان نبودند، در دسترس هستند. با این حال، به نظر می رسد که کودکان به ویژه در برابر اثرات مضر پرتودرمانی و شیمی درمانی آسیب پذیر هستند. این جمعیت رو به رشد کودکان و بزرگسالان جوان که از سرطان نجات یافتهاند، نیازمند توجه بیشتر جامعه پزشکی و دندانپزشکی هستند، زیرا ما خطراتی را برای سلامتی آینده ی آنها شناسایی کرده ایم.
اهمیت مراقبت از دندان برای بیماران سرطانی
دکتر هالپرسون، در مورد اینکه چگونه درمانهای ضد سرطان میتواند خطر ناهنجاریهای رشدی دندانی را افزایش دهد، گفت: مورفوژنز و کلسیفیکاسیون دندانها یک فرآیند پیچیده و مداوم است که در رحم شروع میشود و برای 14 تا 15 سال ادامه مییابد. دندانهای ثنایای دائمی و مولرهای دائمی اول از زمان تولد شروع به مینرالیزه شدن میکنند، اما مینرالیزاسیون دندانهای دائمی اغلب سالها بعد تکمیل میشود. اختلال در شروع و پرولیفراسیون دندان ها معمولاً منجر به ناهنجاری رشدی دندان می شود، در حالی که اختلال در طول تمایز بافتی، منجر به ساختار غیرطبیعی مینا و عاج می شود.
با توجه به این یافته ها، محققان اهمیت مراقبت از دندان را برای افرادی که قبل از سن 6 سالگی تحت درمان انکولوژی قرار گرفتند، به ویژه اگر همراه با پرتودرمانی در ناحیه سر یا گردن باشد، برجسته کردند.
دکتر هالپرسون معتقد است که این نتایج میتواند به ایجاد دستورالعملهای بینالمللی برای پیگیری و درمان کودکان مبتلا به DDA کمک کند و همچنین به شناسایی خطرات اثرات نامطلوب دندانی برای درمانهای خاص و در مراحل خاص رشد کودک، کمک نماید. با این حال، او همچنین گفت که مطالعات بیشتری در مراکز پزشکی بزرگ برای به دست آوردن نمونههای بیشتر مورد نیاز است و باید بر شناسایی خطرات اثرات نامطلوب دندانی مختص به هر درمان متمرکز شویم.
این مطالعه با عنوان «شیوع ناهنجاریهای رشدی دندان در میان بازماندگان از سرطان دوران کودکی بر اساس انواع درمانهای ضد سرطان» در تاریخ 16 مارس 2022 به صورت آنلاین در مجله ی Scientific Reports منتشر شد.
منبع: