پریوایمپلنت لیزر دکتر فرحناز فرخی نیا
۳۰ سپتامبر ۲۰۲۳ – مطالعه ی جدید منتشر شده در مجله دندانپزشکی نشان می دهد که پایش PH بزاق برای ارزیابی و مدیریت سایش دندان، به ویژه در بیماری ریفلاکس معده به مری (GERD) ارزشمند است.
در این مطالعه ارتباط مستقیم و غیرمستقیم بین سایش دندان و اجزاء و خصوصیات بزاق مورد بررسی قرار گرفت. محققان از یک پروتکل از قبل توسعه داده شده(PROSPERO CRD42022338590)[1] ، استفاده کردند. از روش های تایید شده ی بررسی سیستماتیک برای غربالگری مطالعات، استخراج و سنتز داده‌ها استفاده شد. خطر سوگیری و قطعیت شواهد به ترتیب با استفاده از ابزار JBI و GRADE ارزیابی گردید.
مطالعاتی که ویژگی‌های بزاق را در بیماران مبتلا به سایش دندانی یا مدل‌هایی از آن گزارش کرده بودند، در این مروز سیستماتیک گنجانده شدند. مطالعات حیوانی و آزمایشگاهی و گزارش های موردی حذف شدند.
نتایج
صد و یازده مطالعه در این مرور سیستماتیک وارد شدند. آنالیزهای کیفی ارتباط منفی بین سایش دندان و pH بزاق و سرعت جریان بزاق را در بسیاری از مطالعات نشان داد. محققان مشاهده کردند که هر چه اندازه ی مطالعه بزرگتر بود، احتمال ارتباط با pH و سرعت جریان بزاق بیشتر می شد. خشکی دهان، ظرفیت بافری و قوام/ویسکوزیته بزاق نیز درجاتی از ارتباط را با سایش دندان در تعداد کمتری از مطالعات نشان دادند. ارتباط سایش دندان با ۳۹ جزء بزاقی، کمیاب تر بود.
متاآنالیزهای اثرات تصادفی (۷ مطالعه) نشان داد که سطح pH در بزاق کامل تحریک شده در بیماران با سایش دندان در مقایسه با گروه کنترل کمتر بود (۰٫۰۷- [۰٫۱۰- تا ۰٫۰۴-]). با این حال، شواهد کافی برای ایجاد ارتباط کمّی با سرعت جریان بزاق وجود نداشت. خطر کلی سوگیری نامشخص و قطعیت شواهد کم یا بسیار کم بود. تنوع زیاد متدولوژی مطالعات، گنجاندن تمام مطالعات در سنتز کمّی را محدود می‌کرد.
نتیجه گیری
از بین تمام عوامل خطر بالقوه،PH کل بزاق تحریک شده ارتباط منفی، هم از نظر کمّی و هم از نظر کیفی با سایش دندان نشان داد، که نشان‌دهنده سودمندی بالقوه ی پایش pH در این بیماران است. علاوه بر این، ارتباطی بین سرعت جریان بزاق و سایش دندان از نظر کیفی مشاهده شد. با این حال، در هر دو مورد، خطر سوگیری عمدتاً نامشخص بود و قطعیت شواهد پایین بود. هیچ ارتباط علّی مشاهده نشد.
محققان در پایان نوشتند: سایش دندان یک بیماری شایع است که ممکن است منجر به اختلالات عملکردی یا زیبایی و درد شود. دانستن عوامل خطر بالقوه مانند pH بزاق یا سرعت جریان و دینامیک بزاق می تواند در طول نظارت بر سایش دندان و مداخله ی متناسب با آن، به ویژه در شرایطی مانند بیماری ریفلاکس معده به مری، مهم باشد.
منبع:
[۱] ثبت بین المللی آینده نگر بررسی های سیستماتیک، که بیشتر به عنوان PROSPERO شناخته می شود، یک پایگاه داده آنلاین با دسترسی آزاد از پروتکل های بررسی سیستماتیک در طیف گسترده ای از موضوعات است.