Breaking News

هیپرپلازی لثه بر اثر مصرف داروها

علل متعددی برای هیپرپلازی لثه شناخته شده است و معروف ترین آنها افزایش حجم لثه ناشی از مصرف برخی از داروها است. علاوه بر این، علل مادرزادی افزایش حجم لثه عبارتند از اختلالات ارثی و متابولیکی ، مانند سندرم والپروات جنینی که در تصویر زیر مشاهده می کنید.

Gingival Hyperplasia-1
تورم مخاط لثه اطراف دندان نیش سمت راست پایین و اریتمیا در مناطق متعدد، اروژن و خونریزی در سراسر مخاط لثه ی فوقانی.

افزایش حجم لثه ناشی از داروها، همچنین به عنوان هیپرپلازی ثانویه ی لثه نسبت به دارو، شناخته می شود، این اصطلاح برای اولین بار در متون علمی دندانپزشکی در اوایل دهه ی 60 میلادی در کودکان مبتلا به صرع نهادینه، که برای درمان تشنج، داروی فنی توئین (دیلانتین) دریافت می کردند، گزارش شد.  رشد بیش از حد لثه در جمعیت بزرگسال مبتلا به صرع که تحت درمان با فنی توئین و فنوباربیتال بودند نیز گزارش شده است.
داروی سیکلوسپورین، که یک سرکوب کننده ی قوی سیستم ایمنی است و به طور گسترده ای از اوایل دهه ی 80 برای گیرندگان پیوند عضو و بیماران مبتلا به پسوریازیس تجویز می شود و عوامل متعدد مسدود کننده کانال کلسیم، از جمله نیفدیپین و آملودیپین، نیز با رشد بیش از حد لثه ارتباط دارند. به نظر می رسد نیفدیپین زمانی که به همراه سیکلوسپورین برای بیماران دریافت کننده ی پیوند با فشار خون بالا تجویز می گردد دارای اثر هم افزایی است.

علاوه بر این، رشد بیش از حد لثه با مصرف فنوباربیتال گزارش شده است- که البته نادر است- اما نیاز به بررسی بیشتردارد. از آنجائیکه همه بیماران تحت درمان با فنی توئین، سیکلوسپورین و  یا آنتاگونیست های کلسیم دچار رشد بیش از حد لثه نمی شوند، شناسایی بیماران در معرض خطر به منظور انجام تمام اقدامات لازم برای به حداقل رساندن شروع و شدت این بیماری مهم است.
در حال حاضر، اتیولوژی افزایش حجم لثه ناشی از داروها به طور کامل درک نشده است اما به وضوح با چندین عامل در ارتباط است. موضوع  بحث های جاری اینست که آیا افزایش حجم لثه ناشی از دارو به علت هیپرپلاژی اپی تلیوم لثه و یا بافت همبند زیرمخاطی  و  یا هر دو است؟ علاوه بر این، اثر سن، جنس، مدت زمان و مقدار مصرف این داروها در پاتوژنز افزایش حجم لثه هنوز به وضوح درک نشده است. یکی از دلایل اصلی اینست که مطالعات بالینی و اپیدمیولوژیک در درجه اول به صورت گذشته نگر می باشند و قادر به روشن نمودن این ارتباط بطور کامل نیستند.
برخی از عوامل خطر شناخته شده که به رشد بیش از حد لثه کمک می کنند، عبارتند از: وجود التهاب لثه (به عنوان مثال، ژنژیویت) که ناشی از عدم رعایت بهداشت دهان است، علاوه بر این، وجود پلاک دندانی که ممکن است مخزنی برای تجمع فنی توئین یا سیکلوسپورین شود. در بیماران ارتودنسی، بنظر می رسد رشد بیش از حد لثه به علت تجمع نیکل و تکثیر سلول های اپیتلیال است.

دیگر عوامل خطر داخلی شامل: حساسیت برخی از زیر گروه های جمعیتی فیبروبلاستها و کراتینوسیتها به فنی توئین، سیکلوسپورین و  یا نیفدیپین و تعداد سلولهای لانگرهانس در اپیتلیوم دهان می باشد. به نظر می رسد تعداد سلولهای لانگرهانس در اپیتلیوم به وجود التهاب و پلاک دندانی مربوط باشد. در بسیاری از مطالعات گزارش شده، برای بیمارانی که در زمان مطالعه دچار رشد بیش از حد لثه بودند، تعیین اثر واقعی کوفاکتورهای دیگر مستقل از تاثیر داروها به عنوان مثال کوفاکتورهایی مانند شدت بیماری زمینه ای، وضعیت بهداشت دهان و دندان قبل از شروع رشد بیش از حد لثه ( برای مثال از دست دادن زودرس دندان، بیماری پریودنتال، بهداشت روتین دهان و دندان)، وضعیت اقتصادی و تحصیلات، کاملا دشوار است. با این حال، وضعیت بهداشت دهان و دندان افراد قبل از شروع رشد بیش از حد لثه همراه با مصرف داروها هر دو به وضوح در شروع هیپرپلازی لثه ناشی از دارو دخالت دارند.

پاتوفیزیولوژی

مطالعات متعدد نشان داده اند که اندرکنش فنی توئین، سیکلوسپورین، و نیفدیپین با کراتینوسیت ها و فیبروبلاست های اپیتلیال و کلاژن می تواند به رشد بیش از حد بافت لثه در افراد مستعد منجر شود. مطالعات نشان داده اند فنی توئین موجب القاء رشد بیش از حد لثه از طریق تعامل با زیرگروهی از فیبروبلاستهای حساس می شود. پیشنهاد شده است که سیکلوسپورین بر عملکرد متابولیکی فیبروبلاستها (به عنوان مثال، سنتز کلاژن، تجزیه ی آن) تاثیر می گذارد، در حالی که نیفدیپین، که اثر سیکلوسپورین، را تشدید می کند سنتز پروتئینها را توسط فیبروبلاستها کاهش می دهد. بررسی مقالات موجود نشان می دهد که یک فاکتور کمکی به وضوح برای القاء رشد بیش از حد لثه مورد نیاز است، در واقع، چندین خط از شواهد به مدولاسیون فرایندهای التهابی اشاره دارند.

اپیدمیولوژی

اطلاعات اپیدمیولوژیک در مورد شیوع یا بروز رشد بیش از حد لثه در سراسر جهان در دسترس نیست، در هند، 57 درصد از کودکان مبتلا به صرع در سن 8 تا13 سالگی که تحت درمان تک دارویی با فنی توئین هستند در طی 6 ماه از درمان دچار افزایش حجم لثه شده اند.
نژاد: هیچ تمایل نژادی برای شروع رشد بیش از حد لثه ی ناشی از دارو، وجود ندارد.
جنسیت: هیچ تمایل جنسیتی برای رشد بیش از حد لثه ناشی از دارو وجود ندارد، اگر چه در یک مطالعه، احتمال افزایش حجم لثه با مصرف آنتاگونیستهای کلسیم در مردان 3 برابر بیشتر از زنان بود.
سن: هیچ تمایل سنی برای شروع رشد بیش از حد لثه ناشی از مصرف داروها وجود ندارد؛ با این حال، به نظر می رسد رشد بیش از حد لثه ناشی از فنی توئین در بیماران جوان مبتلا به صرع بیشتر است. به احتمال زیاد، این موضوع ممکن است به سن جمعیت، ماهیت بیماری و بهداشت ضعیف دهان و دندان، مرتبط باشد.

پروگنوز

افزایش حجم لثه با مرگ و میر در ارتباط نمی باشد. در برخی موارد به دلیل رشد بیش از حد بافت لثه می تواند سبب بروز عوارضی  از جمله خونریزی لثه، درد، جابجایی دندان ها و بیماری های پریودنتال شدید شود. پیش آگهی زمانی که بیماران بهداشت دهان و دندان خود را رعایت کنند و پلاکهای دندانی خود را کنترل نمایند، بهتر خواهد شد.

آموزش بیماران

آگاه ساختن بیماران از خطر ابتلا به حجیم شدن لثه بطور ثانویه به دلیل درمان و نقش بهداشت دهان و دندان در به حداقل رساندن عوارض ناشی از درمان می تواند مفید باشد.
به بیماران توصیه می شود به یک متخصص دندانپزشکی کودکان، یک پریودنتیست و یا یک دندانپزشک برای ارزیابی لثه؛ عکس اشعه ایکس و کشیدن دندان مراجعه کنند. بهداشت دهان و دندان خود را قبل از پیوند رعایت کنند و برای استفاده از هر گونه دارویی که تاثیر آن بر افزایش حجم لثه شناخته شده است، با متخصص دندانپزشک مشورت کنند.

تظاهرات بالینی هیپرپلازی لثه ناشی از دارو

سابقه

شروع افزایش حجم لثه ناشی از دارو، در افراد مستعد به تدریج اتفاق می افتد و به آسانی قابل تشخیص نیست. رشد بیش از حد لثه بدون علامت است، به جز در حالتی که بهداشت دهان و دندان بیماران ضعیف و دارای پلاکهای دندانی باشند که در این صورت بیمار دچار خونریزی و تورم لثه می شود. بیمارانی که دچار بی نظمی دندانها(mal-positioned teeth )، بیماری لثه  و بهداشت ضعیف دهان و دندان هستند، در معرض خطر رشد بیش از حد حجم لثه می باشند. شدت این ضایعه به بهداشت دهان و دندان قبل از شروع درمان بستگی دارد. با این حال، همه ی بیمارانی که بهداشت دهان و دندان آنها ضعیف است دچار رشد بیش از حد حجم لثه ناشی از مصرف دارو، نمی شوند.

رشد بیش از حد لثه ناشی از فنی توئین

در بیماران مبتلا به التهاب لثه و پلاک دندان احتمال رشد بیش از حد لثه ناشی از فنی توئین بیشتر است،
به نظر می رسد پلاک دندانی سبب القاء التهاب موضعی شده و به عنوان مخزنی برای فنی توئین عمل می کند

رشد بیش از حد حجم لثه  ناشی از سیکلوسپورین

در افراد مستعد (برای مثال دارای پلاک دندان، لثه های متورم، دوز بالایی از سیکلوسپورین)، رشد بیش از حد لثه ممکن است از ماه سوم درمان بروز کند.
بیمارانی که به رعایت بهداشت دهان و دندان خود اهمیتی نمی دهند و دچار جابجایی دندانها هستند خونریزی لثه در هنگام معاینه با پروب مشاهده می شود.
کنترل شدید پلاک ها و بهداشت روتین دهان و دندان به حفظ لثه ها کمک می کند اما ممکن است نتواند از شروع رشد بیش از حد لثه در افراد مستعد جلوگیری کند. افزایش حجم لثه ناشی از سیکلوسپورین، با قطع درمان و یا کاهش دوز قابل برگشت است.

رشد بیش از حد لثه ناشی از سیکوسپورین و نیفدیپین

نیفدیپین اثرات نامطلوب سیکلوسپورین (به عنوان مثال، رشد بیش از حد لثه) را تقویت می کند.

رشد بیش از حد لثه بر اثر مصرف آنتاگونیستهای کلسیم
بهداشت دهان و دندان نقش مهمی در توسعه ی افزایش حجم لثه ایفا می کند. شواهد قابل توجهی در مقالات علمی دندانپزشکی وجود دارد که نشان می دهد که افزایش حجم لثه، حتی در استفاده ی مداوم از آنتاگونیستهای کلسیم می تواند با موفقیت توسط متخصص دندانپزشک و بهداشت فردی دهان و دندان کنترل شود.

معاینه ی فیزیکی

افزایش حجم لثه در درجه اول در مخاط لثه لبیال و در بین دندان ها( منطقه پاپیلای بین دندانی) رخ می دهد. رشد بیش از حد لثه بیشتر در بخشهای لبیال لثه در فک بالا و در پاپیلای بین دندانی مشاهده می شود.
تصاویر زیر را ببینید:

Gingival Hyperplasia-2

افزایش مخاط لثه ی فوقانی و تحتانی در بیماری که تا حدی دچار بی دندانی است. توجه کنید که چگونه رشد بیش از حد بافت تمایل به در برگرفتن دندانها دارد. بهداشت ضعیف دهان و دندان و دنتیشن ضعیف مهمترین عوامل کمکی در این بیمار است که تحت درمان با داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی می باشد.

Gingival Hyperplasia-3

تصویر پالاتال همان بیمار، به شدت افزایش حجم لثه توجه کنید. که چنانچه درمان نشود، بیماران به بیماری شدید لثه مبتلا شده و دندان های خود را از دست می دهد.

برای ادامه ی مطلب بر روی لینک زیر کلیک نمایید:

علل رشد بیش از حد لثه

منبع:

http://emedicine.medscape.com