Breaking News

علل تشکیل جرم دندان

در حالی که اکثر افراد از بدن خود بسیار مراقبت می کنند و به انجام ورزش کافی اهمیت می دهند، اما به بهداشت دهان و دندان خود بمیزان کافی توجه نمی کنند. این امر شامل مراقبت از دندان ها و لثه ها برای اطمینان از سالم بودن و عملکرد بهینه ی آنهاست.

دو مشکل اصلی که می تواند رخ دهد پوسیدگی دندان و بیماری لثه است. هر دوی این شرایط با ایجاد پلاک یا جرم در دهان آغاز می شوند. جرم به عنوان نتیجه ی مستقیم غفلت از بهداشت دهان و دندان شکل می گیرد. با اجتناب از ایجاد جرم می توان از بروز این مشکلات به راحتی جلوگیری کرد.

جرم دندان چیست؟

جرم دندان اساسا تجمع محکم و سخت شده ای از پلاک های میکروبی(حاوی انواع مختلفی از میکروبها) است که در ناحیه ای که لثه به دندان می رسد، تجمع یافته و به دندانها می چسبد و با مسواک زدن نیز تمیز نمی‌شود. هدف از مسواک زدن حذف لایه میکروبی فوق (پلاک میکروبی) است. پلاک میکروبی نه تنها باعث پوسیدگی دندان می‌شود، بلکه فعالیت میکروبهای موجود در آن باعث آسیب به لثه و ایجاد التهاب در ناحیه ی لثه (ژنژیویت) نیز خواهد شد. اگر شخصی خوب مسواک نزند، پلاکهای میکروبی کاملاً حذف نمی‌شوند و به تدریج بر ضخامت آنها افزوده می‌شود، پلاکهای میکروبی ضخیم شده، تحت تأثیر کلسیم بزاقی می‌توانند به مواد معدنی موجود در دندان اتصال شیمیایی پیدا کنند. این فرایند منجر به تشکیل جرم می‌شود. یعنی یک لایه ی سخت اما شکننده غیر از دندان در کنار دندان تشکیل می‌شود که از طریق کلسیم بزاقی، اتصال ضعیفی به دندان پیدا می‌کند. اتصال به دندان در حدی قوی نیست که نتوان آن را توسط ابزار دندانپزشکی جدا کرد، اما آن قدر قوی هست که با مسواک زدن یا شستشو قابل پاک شدن نباشد. جرم‌گیری دندان یا عمل بروساژ دندان برای دندان هیچ ضرری ندارد چرا که جرم دندان علاوه بر اینکه برای لثه و بافتهای نگهدارنده دندان مضر می‌باشد بلکه محلی نیز برای تجمع و تکثیر میکروب‌های پوسیدگی‌زا است. با عمل بروساژ تعداد این میکروب‌ها در دهان به مراتب کمتر می‌شود.

اگر جرم برداشته نشود، سرانجام ممکن است مقداری از این جرم کلسیفیه از سطح دندان کنده شود و وارد دستگاه گوارش گردد و از این طریق وارد جریان خون فرد شود. با شروع رسوب کلسیم در رگها، می تواند باعث باریک شدن رگهای خونی شود.

چه عواملی باعث ایجاد جرم می شوند؟

جرم یا پلاک ترکیبی از باکتری ها و یک ماتریکس خارج سلولی است که به سطح بیرونی دندان چسبیده است. ایجاد پلاک با اتصال یک لایه ی نازک از پروتئین های بزاق به سطح دندان آغاز می شود. سپس کوکسی های گرم مثبت بی هوازی اختیاری، شروع به چسبیدن به این لایه و تکثیر در آن می کنند.

از آنجایی که این باکتری ها شروع به ایجاد کلونی بر روی سطح دندان می کنند، گونه های دیگری مانند Veillonella (گرم منفی) ، Actinomyces  (گرم مثبت) و Capnocytophaga (گرم منفی)، به ایجاد کلونی و پلاک کمک می کنند. اگر پلاک بین هفته اول و سوم پس از تشکیل آن، برداشته نشود، محیطی بی هوازی درون آن ایجاد می شود.

در پلاکهایی که مدتی طولانی بر روی دندان باقی مانده اند، باکتری هایی مانند Porphyromonas gingivalis ، باکتری های میله ای متحرک و گونه های ترپونما به تشکیل پلاک می پیوندند. جمعیت میکروبی موجود در پلاک بر اساس محل تشکیل، بستر موجود، اجزای بزاق و اقدامات بهداشتی ترکیبات مختلفی خواهد داشت. هرچه پلاک بیشتر نادیده گرفته شود، احتمال بروز انواع بیماری های دندان و لثه بیشتر می شود.

چرا جرم دندانی مضر است؟

اولین جنبه ی مضر بودن جرم مربوط به زیبایی است. دندان ها تغییر رنگ می دهند و لایه سفید روی آنها زشت به نظر می رسد. با این حال، جنبه دوم خطرناک تری نیز وجود دارد زیرا بر سلامتی تأثیر می گذارد. داشتن لایه ای از پلاک روی دندان ها و لثه ها به معنای آسیب پذیری بیشتر در برابر بیماری ها است. با رشد جرم بر روی سطح دندان ها، آنها شروع به پوسیدگی می کنند و حفره ها در مینای دندان شکل می گیرند. حتی با اینکه مینای دندان یکی از قویترین مواد در بدن انسان است، اگر پلاک به موقع برداشته نشود، حفره های کوچکی در مینای دندان ایجاد می شود.

از آنجایی که پلاک کلسیفیه می شود، سخت تر شده و باعث ایجاد مشکلات بیشتری برای لثه ها می شود. التهاب لثه می تواند باعث خونریزی، تغییر رنگ و دردناک شدن لثه ها شود. تورم لثه ها اغلب با بوی بد دهان همراه است. لثه ها همچنین ممکن است به دلیل عفونت تحلیل روند. هنگامی که جرم سخت شود، آن را سنگ دندانی یا dental calculus می نامند. سخت شدن dental calculus سبب تحریک لثه ها و خونریزی بیشتر آنها می شود.

چگونه جرم را از بین ببریم

مسواک زدن: مسواک زدن دندانها با خمیر دندان فلوراید، یک ضرورت است. دندانپزشکان توصیه می کنند دو بار در روز مسواک بزنید. دندان ها باید دو دقیقه مسواک زده شوند و این مقدار زمان برای مسواک زدن تمام سطوح هر دندان کافی است. از مسواکی با برس نرم استفاده کنید تا به لثه ها در نتیجه ی مسواک زدن آسیب وارد نشود.

نخ دندان: فقط 40٪ از جرم با مسواک زدن از بین می رود. در فواصل بین دندانها پلاکهایی وجود دارد که فقط با نخ دندان برداشته می شوند. فضاهای بین دندانی و نواحی زیر خط لثه با استفاده از نخ دندان و ابزارهایی مانند مسواکهای بین دندانی یا واتر فلاس بهتر تمیز می شوند. در حالت ایده آل، بعد از هر وعده غذایی از نخ دندان استفاده کنید.

دهانشویه: بعد از غذا مرتباً از دهانشویه استفاده کنید. اگر دهانشویه دارای فلوراید باشد، بهتر است. اگر از قبل در چالش مقابله با جرم دندان هستید، از دندانپزشک خود بخواهید تا دهانشویه ی ضد باکتریایی را برای شما تجویز کند.

غذا خوردن سالم: از آنجایی که مواد غذایی سرشار از شکر و نشاسته یک بستر غنی برای رشد باکتری های موجود در دهان فراهم می کنند، سعی کنید از خوردن آنها پرهیز کنید. از غذاهای سالم تر مانند میوه ها و سبزیجات خام استفاده کنید که نه تنها مواد مغذی زیادی به بدن شما می بخشند بلکه در عمل پاکسازی دندان ها هنگام جویدن نیز کمک می کنند، زیرا دارای فیبر و مواد زبر فراوانی هستند.

معاینات منظم دندانپزشکی: بیشتر افراد تا زمانی که دچار درد دندان یا مشکل لثه نشده باشند، از مراجعه به دندانپزشک خودداری می کنند. در عوض باید همه ی افراد  بطور مرتب هر شش ماه یک بار به دندانپزشک مراجعه کنند. بدین ترتیب شما مطمئن می شوید که در واقع دندان ها و لثه های شما در وضعیت خوبی قرار دارند. جرم گیری حرفه ای همچنین به جلوگیری از پوسیدگی دندان و بیماریهای لثه کمک می کند.

منبع:

https://www.news-medical.net/health/Tartar-Causes.aspx